به گزارش شبکه علمی ثریا، مانور سراسری زلزله و ایمنی مدارس هر ساله 8 آذر ماه در مدارس کشور برگزار می‌شود تا دانش‌آموزان، حضور در شرایط بحرانی زلزله را تجربه کرده و به پناه‌گیری و امداد و نجات بپردازند.

آژیر «زنگ ایمنی در برابر زلزله» نیز امروز به مدت یک دقیقه از طریق بلندگوها در مدارس پخش شد و در طول این مدت، دانش‌آموزان در مکان‌های مناسب پناه‌گیری کردند.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در داخل کلاس درس

دانش‌آموزانی که در زمان پخش آژیر مانور در داخل کلاس هستند، بلافاصله در زیر میز تحریر خود پناه‌گیری می‌کنند.

آنها یک زانوی خود را به زمین گذاشته و سر و گردن خود را تا حد امکان پایین نگه می‌دارند و با دست، پایه‌های میز را محکم می‌گیرند.

در صورتی که فضای کافی در زیر نیمکت برای پناه‌گیری دانش‌آموزان وجود نداشته باشد، دانش‌آموزان بین دو ردیف میز و نیمکت و نزدیکتر به یک ردیف، می‌نشینند و یک زانوی خود را به زمین گذاشته، با کیف، کتاب و یا دست از سر و گردن خود در برابر افتادن اجزای غیرسازه‌ای مانند اجزای سقف کاذب یا گچ سقف مراقبت می‌کنند.

در کلاس‌های درسی که صندلی انفرادی و دسته‌دار است، دانش‌آموزان در کنار صندلی می‌نشینند به نحوی که سر و گردن آنها در فاصله مناسبی زیر دسته صندلی قرار می‌گیرد یا با کیف از سر و گردن خود محافظت می‌کنند.

در کلاس درس، گوشه دیوارهای داخلی و جنب ستون‌ها نیز جای نسبتاً مناسبی برای پناه‌گیری‌ است؛ در این مکان‌ها دانش‌آموزان کاملاً می‌نشینند و با کیف، کتاب یا دست از سر و گردن خود محافظت می‌کنند؛ البته دیوار داخلی، دیواری است که پشت آن فضای باز مانند حیاط و خیابان نباشد.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در طبقه همکف ساختمان و نزدیک درب خروجی

این دانش‌آموزان با حفظ آرامش و خونسردی به فضای باز و به دور از ساختمان‌ها و دیوارها می‌روند و روی زمین می‌نشینند.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در راهرو و راه پله

دانش‌آموزانی که در زمان رخداد زلزله در راهروها هستند، به کنار دیوارهای داخلی و دور از پنجره‌ها و شیشه‌ها می‌روند، سپس کنار دیوار نشسته و سر و گردن خود را تا حد امکان با کیف، کتاب و یا دست می‌پوشانند.

راه‌پله‌ها، محل‌های مناسبی برای پناه‌گیری نیست ولی اگر در زمان رخداد زلزله، دانش‌آموزان در این مکان‌ها بودند و امکان خروج سریع را نداشتند، می‌توانند کنار دیوار روی پله به سمت دیوار نشسته و با کیف، کتاب یا دست از سر خود مراقبت کنند و به هیچ وجه نباید به نرده‌های کنار پله تکیه بدهند.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در آزمایشگاه یا کارگاه

دانش‌آموزانی که در آزمایشگاه و یا در کارگاه هستند زیرمیزهای آزمایشگاه (یا کارگاه) و یا در گوشه دیوار و به دور از تجهیزات، مواد و مایعات شیمیایی قابل احتراق و سمی و نیز قفسه‌های نگهداری آنها پناه می‌گیرند.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در کتابخانه

دانش‌آموزان از قفسه‌های کتاب دور می‌شوند و در جای مناسبی مانند زیر میز یا گوشه دیوار داخلی البته جایی که قفسه کتاب وجود ندارد، پناه‌گیری می‌کنند.

* پناه‌گیری دانش‌آموزان در حیاط مدرسه

دانش‌آموزان از وسایل ورزشی نصب شده، میله‌های پرچم، دیوارها، ساختمان مدرسه و ساختمان‌های مرتفع مشرف به حیاط مدرسه فاصله می‌گیرند و در حیاط مدرسه می‌نشینند و مراقب وضعیت اطراف خود و سقوط احتمالی اشیا هستند.

* نکات مهم در پناهگیری

- در زمان زلزله، دانش‌آموزان باید همواره از پنجره‌ها و درهای شیشه‌ای فاصله بگیرند.

- دانشآموزان باید از محل هایی که امکان سقوط، واژگونی یا پرتاب وسایل دیگر (تابلوها، گلدان‌ها و ...) در آنجا وجود دارد، دور شوند.

- چنانچه در کلاس درس وسایل گرمایشی مانند بخاری وجود دارد، دانش‌آموزان باید از  آنها فاصله بگیرند.

- دانش‌آموزان باید در طول مدت زمان زمین لرزه، در حالت پناه‌گیری باقی بمانند.

- کنار دیوارهای حیاط، در نزدیکی ساختمان‌های مرتفع مشرف به حیاط مدرسه، نزدیک ساختمان‌های مدرسه و زیر پنجره‌ها مکان‌های مناسبی برای پناه‌گیری نیستند.

- از هجوم، شتابزدگی و دویدن با سرعت‌ از کلاس‌ها به طرف راه‌پله‌ها و در خروجی باید اجتناب کرد.

- با توجه به روال‌های متداول فعلی ساخت و ساز ،پناه‌گیری در چهارچوب درها توصیه نمی‌شود.

* رعایت نکات لازم توسط مسئولان مدارس 

مانور سراسری زلزله به ایمن‌سازی مدارس نیز توجه ویژه دارد؛ ایمن‌سازی مدرسه شامل دو بخش ساختمان و اجزای آن است. 

در بخش ساختمان به آموزش و پرورش و نوسازی مدرسه باز می‌گردد اما در بخش اجزای غیرسازه‌ای باید مسئولان مدارس، مواردی را رعایت کنند.

- تمامی درهای خروجی کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ و سایر اماکن باید به سمت بیرون باز شوند. در ضمن قفل و دستگیره درها باید کاملاً بررسی شود و از سالم بودن عملکرد آنها اطمینان حاصل شود زیرا در صورت خرابی دستگیره و قفل ممکن است بر اثر زلزله و تکان‌های شدید درها قفل شوند.

- در کلاس‌ها، آزمایشگاه و کتابخانه، چراغ‌های سقفی، تابلوها، تخته سیاه، کمدها و قفسه ها باید در جای خود با بست‌های مناسب محکم شوند. همچنین پنجره‌ها (به‌ویژه در همکف) نباید دارای حفاظ ثابت باشند.

- لازم است برای جلوگیری از ریزش احتمالی شیشه پنجره‌ها بر روی آنها سلفون‌های مخصوص چسبانده شوند همچنین میز و نیمکت دانشآموزان باید تا حد امکان از پنجره فاصله داشته باشد.

- در صورتی که بالای در کلاس‌ها کتیبه شیشه‌ای‌ قرار دارد باید جایگزین مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود زیرا شکستن و فرو ریختن این شیشه‌ها هنگام وقوع زلزله می‌تواند به دانش‌آموزان و کارکنان آسیب برساند.

- رایانه‌ها، دستگاه‌های چاپ و تکثیر و نظایر آن باید با بست‌های مناسب به زمین یا میز متصل شوند.

- در آزمایشگاه لازم است مواد شیمیایی، سمی یا قابل احتراق در داخل قفسه‌های قفلدار و در طبقات پایین قرار داده شوند.

- در مسیرهای خروج و محل نشستن دانش‌آموزان در راهروها باید از نصب تابلوهای سنگین، آینه و غیره پرهیز شود همچنین تمامی راهروها، راه‌پله‌ها و راه‌های خروجی باید از وسایل غیرضروری مانند گلدان، سطل زباله و غیره که ممکن است پس از زلزله راه خروج را مسدود کنند، خالی شوند.

-لازم است سیم‌کشی‌های برق، لوله کشی‌های گاز، آب و شیرهای اصلی آنها بررسی و نواقص احتمالی توسط متخصصین برطرف شود.